autor: Alfons Karny (1901, Białystok – 1989, Warszawa)
brąz patynowany, odlew współczesny
sygnowany na lewym boku kwadratowej podstawy: KARNY
z frontu facsimile podpisu: I J Paderewski
własność Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina w Warszawie,
depozyt w DPT Radziejowice od 2008
Rzeźbiarski wizerunek ukazuje Ignacego Jana Paderewskiego (1860-1941), charyzmatycznego pianistę i kompozytora, wielkiego filantropa, wybitnego męża stanu, jednego z ojców polskiej niepodległości.
Portretowe klasyczne przedstawienie ograniczone jest do pełnoplastycznej rzeźbiarskiej głowy w ujęciu na wprost, osadzonej na manierycznie wydłużonej szyi. Rozpoznawalna w kraju i na świecie przystojna twarz wielkiego Polaka, z charakterystyczną w młodości płomiennorudą „lwią” grzywą, tu ukazana została już w sile wieku. Nadal gęste włosy, odrzucone ku tyłowi, odsłaniają wysokie czoło przecięte kilkoma bruzdami i zmarszczone między uniesionymi brwiami. Wyraźny zarys kości twarzy widoczny pod gładko wymodelowanymi policzkami, geometryczny nos, głęboko osadzone oczy z lekka przesłonięte ciężkimi powiekami i oprawione orlimi brwiami oraz zaciśnięte usta ocienione niewielkim zarostem przydają obliczu surowego wyrazu. Realizm przestawienia, pomimo zmonumentalizowania głowy, pozwala bez trudu na identyfikację modela.
Radziejowicki portret Paderewskiego jest późnym dziełem Alfonsa Karnego, temat ten powracał jednakowoż w twórczości artysty kilkakrotnie. Pierwszy gipsowy wizerunek Ignacego Jana stworzył Karny w 1937 r., lecz uległ on zniszczeniu w czasie II wojny światowej, podczas pożaru pracowni artysty. Wersja wykonana wówczas w brązie została zawieziona do Nowego Jorku na Wystawę Światową 1939, skąd już nie powróciła. Istniały także dwie wersje odkute w granicie: w 1938 i w 1944 r.
Tekst: Elżbieta Charazińska
Redakcja: Beata Fiugajska
Foto: Piotr Ligier