autor: Maksymilian Biskupski (ur. 1958, Warszawa)
brąz, odlew współczesny
sygnowany z lewego boku u dołu: MAX. BISKUPSKI
własność Domu Pracy Twórczej w Radziejowicach, nr inw. OT-18/2017
zakup od artysty (2017) dla uczczenia 150. rocznicy urodzin pisarza
Rzeźba przedstawia Władysława Reymonta (1867-1925), wybitnego epickiego pisarza naturalistę, twórcę niezapomnianych wielkich powieści: Ziemi obiecanej,o życiu przemysłowego, bezwzględnego miasta-molocha i ludzi w nie uplątanych, oraz Chłopów, których rozlewna narracja jest podporządkowana odwiecznemu porządkowi pór roku, a w każdej z nich nabrzmiewają ludzkie namiętności z talentem oddane przez wnikliwego obserwatora. Za tę epopeję o życiu wsi, pisaną w latach 1904-1909, otrzymał Reymont Nagrodę Nobla w 1924 roku.
Pełnoplastyczne, krótkie popiersie starszego mężczyzny, przycięte po bokach na wysokości ramion, ukazuje głowę w lekkim zwrocie w prawo. Jej wydłużony kształt podkreśla rozwichrzona fryzura z pofalowanych włosów, zaczesanych znad pomarszczonego czoła ku górze i opadających z tyłu. Zza oprawek osadzonych nisko na nosie binokli pada skupione spojrzenie. Szczupła, trójkątna twarz z krótko przyciętą bródką, z wyraźnym zarysem kości policzkowych i głębokimi bruzdami prowadzącymi od nosa ku zaciśniętym, jakby grymaśnie skrzywionym ustom, ocienionym niewielkim wąsem, została potraktowana realistycznie. Ożywienie i rozfalowanie materii osiągnął rzeźbiarz przez łagodne linie modelunku stroju. Miękki kołnierz i uniesione szerokie klapy surduta, spływając na boki, odsłaniają w rozchyleniu na piersi inne warstwy garderoby – zarys kamizelki i kołnierza koszuli. Jak przyznaje sam artysta, inspiracją do stworzenia rzeźbiarskiej podobizny Reymonta w tym kształcie był znany malarski wizerunek pisarza pędzla Jacka Malczewskiego z 1905 roku (w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie).
Rzeźba w Radziejowicach jest artystycznie przetworzoną wersją w niewielkiej skali monumentalnego ujęcia w długim popiersiu, które odsłonięto w 2016 roku w Lipcach Reymontowskich przed muzeum pisarza.
Tekst: Elżbieta Charazińska
Redakcja: Beata Fiugajska
Foto: Piotr Ligier